Του Γιώργου Λεκάκη
Κατά τις ανασκαφές, που πραγματοποιήθηκαν στο θέατρο της αρχαίας ελληνικής πόλεως Προυσιάδος Βιθυνίας [ΔΙΑΒΑΣΤΕ Γ. Λεκάκης «Πόλεις της αρχαίας Βιθυνίας»] στην περιοχή που σήμερα καλείται Konuralp του Düzce, ευρέθη ένα κεφάλι αγάλματος, που ταυτίσθηκε ότι ανήκει στον Μακεδόνα βασιλιά, Μέγα Αλέξανδρο, τον Παμμέγιστο των Ελλήνων. Το εν λόγω κεφάλι αγάλματος παραδόθηκε στο Μουσείο Konuralp.
Πέρυσι, οι αρχαιολόγοι έφεραν στο φως δύο αγάλματα σε αυτό το θέατρο, που χρονολογούνται από τον 2ο αιώνα μ.Χ., ένα από τα οποία προσδιορίστηκε ότι ανήκει στον θεό Απόλλωνα. Έχουν βρεθεί επίσης, κεφαλή Μέδουσας, άγαλμα της θεάς Τύχης[1] με τον Πλούτωνα, ψηφιδωτά / μωσαϊκά δαπέδου (ένα απεικονίζει τον Ορφέα[2]), σαρκοφάγοι[3], κ.ά.
Στο πλαίσιο των ανασκαφών που συνεχίσθηκαν αδιάκοπα καθ' όλην την διάρκεια του έτους, απεκαλύφθη το μεγαλύτερο μέρος του αρχαίου θεάτρου και στα επάνω σημεία ευρέθηκε το κεφάλι ενός αγάλματος του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Οι αρχαιολόγοι ενημέρωσαν την Επαρχιακή Διεύθυνση Πολιτισμού και Τουρισμού Τουρκίας, και το Μουσείο Konuralp, και μετά από επιτόπια εξέταση και καθαρισμό της κεφαλής, το έργο εστάλη στο Μουσείο Konuralp για εξέταση από ειδικούς.
Κατά δήλωση του Μουσείου Konuralp «το κεφάλι του Μ. Αλεξάνδρου, διαστάσεων 23 εκατ. (από την κορυφή του κεφαλιού μέχρι τον λαιμό), χρονολογείται στον 2ο αιώνα μ.Χ. Απεικονίζεται με βαθειά και στραμμένα προς τα επάνω μάτια από μάρμαρο, σημάδια από “τρυπάνι” στην κόρη και ένα ελαφρώς ανοικτό στόμα, που δεν αποκαλύπτει πολλά από τα δόντια του. Η μακρυά σγουρή κόμμωσή του, φθάνει μέχρι τον λαιμό, πεταμένη στα πλάγια ενώ δύο σύνολα ανοικτά πίσω και στα πλάγια στην μέση του μετώπου του, μοιάζουν με χαίτη λιονταριού. Αυτή η απεικόνιση είναι ένας τύπος μαλλιών που είναι συγκεκριμένος για τον Μέγα Αλέξανδρο».
Η Προυσιάς του Ιππίου η Ορεινή[4] / Προῦσα πρὸς τῷ Ὑππίῳ ποταμῷ / Prusias Ad Hypium, Prusias on Hippia της Βιθυνίας - και στην συνέχεια της Ονωρίας[5] - ευρίσκεται στον 40ό παράλληλο [40°54′22″N 31°08′53″E] στον εμπορικό δρόμο Νικομήδειας – Αμάστρεως, εντός των ορίων της νυν πόλεως Konuralp / Üskübü, 8 χλμ. βόρεια της Düzce, στην περιοχή της Δυτικής Μαύρης Θάλασσας. [ΔΙΑΒΑΣΤΕ: Γ. Λεκάκης «Περίπλους του αρχαίου Πόντου», στην εφημερίδα «Ελληνική Γνώμη», σε 10 συνέχειες, Απρ. 2009 - Μάρτιο 2010]. Ο ποταμός Ίππιος(*) > Ύπιος(**), προσφέρει την γεωργία στην περιοχή, και γι’ αυτό επιλέχθηκε για την ίδρυση και ανάπτυξη της αρχαίας πόλεως, η οποία εκτιμάται ότι ιδρύθηκε τον 3ο αιώνα π.Χ. Από τον ποταμό επήρε το όνομά της.
Το τελευταίο τέταρτο του 3ου αιώνα π.Χ., ο βασιλιάς Προυσίας Α΄ της Βιθυνίας την κατέλαβε από τους Ηρακλειδείς (της Ηράκλειας του Πόντου) και της έδωσε το όνομά του. Κίερος [Cierus / Kieros] ονομάσθηκε από έναν παρακείμενο ποταμό (βλ. Φώτιο). Αργότερα, το όνομα της πόλεως άλλαξε σε Ιππία / Υπία / Hypios / Hypium. Η πόλις περιήλθε υπό την ρωμαϊκή κυριαρχία το 74 π.Χ. Διέθετε μνημειακές αρχαίες κατασκευές. Σώζονται αρχαίες πύλες[6], τρίτοξη γέφυρα, θέατρο[7], γυμνάσιο, αγορά, βωμοί, υδραγωγείο, νεκρόπολη, τείχη, κ.ά.
ΠΗΓΗ: «Düzce’deki Antik Kentte Büyük İskender Büstü BulunduYazar’, Arkeofili, 20.9.2023. Γ. Λεκάκης "Η άγνωστη Μικρά Ασία". ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 20.9.2023.
ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:
[1] Ήταν η πολιούχος / προεδρεύουσα θεότητα της πόλεως, που κυβερνούσε την τύχη και την ευημερία της. Απεκαλύφθη το 1931. Χρονολογείται στον 4ο αιώνα μ.Χ.
[2] Το έργο με τον Θράκα Έλληνα θρυλικό μουσικό και ποιητή ανακαλύφθηκε στα νότια της αρχαίας πόλεως το 1998. Το 2016, ευρέθη μωσαϊκό δαπέδου σε ερείπια επαύλεως (300 - 400 μ.Χ.), στο χωριό Aynalı (3 χλμ. από την Προυσιάδα) που απεικονίζει τον Αχιλλέα, του Τρωικού Πολέμου, και τη μητέρα του Θέτιδα!
[3] Μία εξ αυτών, μεγάλη με «γιρλάντες» βρέθηκε στην νεκρόπολη στον λόφο δυτικά του Konuralp το 1937. Οι μακριές πλευρές της είναι διακοσμημένες με ανάγλυφα βουκράνια. Στο κάτω μέρος του υπάρχουν ανάγλυφα αρκετών ζώων, όπως χοίροι, λιοντάρια, αετοί και αλιευτικά πουλιά, κ.ά.
[4] Ας μη συγχέεται με την μιλησιακή αποικία της Προυσιάδος / Prusiada ad mare (Κίος), ή την Προύσα Ολυμπία (γνωστή απλώς ως Προύσα).
[5] Τον 4ο αιώνα μ.Χ. έγινε επισκοπή.
[6] Πιο διάσημη η Πύλη των Ίππων / Αλόγων, με ανάγλυφο άλογο και επιγραφή.
[7] Διαστάσεων 100 × 74 μ. εκτάσεως 5.978 τμ με το κοίλον στην πλαγιά του λόφου με νότιο προσανατολισμό. Είχε χωρητικότητα 10.000 θεατών! Είχε 36 σειρές καθισμάτων σε τρεις κοιλότητες που χωρίζονται από διαδρόμους (σώζονται μόνο 17 σειρές στο κάτω τμήμα και 15 σειρές στο επάνω τμήμα). Οι πλευρές των σειρών καθισμάτων στα ακτινωτά κλίτη είναι διακοσμημένες με εικόνες της Αλχεμίλλας. - ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκάκης "Τα αρχαία θέατρα της Μικράς Ασίας" στο Ημερολόγιο «Ελληνικό Θέατρο & Μικρασιατική Καταστροφή», του ΤΑΣΕΗ, 2021]
(*) Επίθετο, που αποδίδεται και στον Ποσειδώνα.
(**) Το γράμμα "Υ", της λέξεως Ύππιος προέκυψε από την δασεία της λέξεως ίππος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου